W raporcie ADVOX na temat zachowań zakupowych można przeczytać, jak bardzo zmieniły się zwyczaje konsumenckie Polaków oraz jak ogromny przełom nastąpił w sprzedaży internetowej.

Polski rynek e-commerce należy do najszybciej rozwijających się w Europie, a jego wartość na początku 2021 r. przekroczyła 100 mld zł. Od trzech lat przybywa 25 proc. nowych sklepów internetowych rocznie, w połowie września 2021 r. w KRS było ich zarejestrowanych aż 51 tys. Jak podaje Izba Gospodarki Elektronicznej, w maju 2019 r. w sieci kupowało 57 proc. internautów, rok później, czyli w maju 2020 r., było to już 72 proc. Obecnie regularnie zakupy online robi 60 proc. internautów– czytamy w raporcie ADVOX.

Zwyczaje zakupowe Polaków

Natomiast według 8 edycji badań Gemius i Izby Gospodarki Elektronicznej na temat zwyczajów zakupowych online, potwierdzają się informacje, że coraz chętniej kupujemy online. W stosunku do poprzedniej edycji badania szacuje się wzrost na poziomie aż 11 p.p.

Z badania wynika również, że respondenci mają  bardzo dobrą opinię o robieniu zakupów przez internet, a same zakupy online są postrzegane jako wygodne i nieskomplikowane oraz dające większe możliwości wyboru, niż kupowanie w sklepach tradycyjnych (65%). Kupujący online w 2021 stanowili 77% wszystkich badanych internautów. Wzrost odsetka internautów kupujących online może być powiązany z pandemią COVID-19 i zmianą zachowań w tym zakresie.

W okresie ostatnich 12 miesięcy w całej grupie kupujących online nie doszło do spektakularnych zmian związanych z kategoriami produktów kupowanych w internecie. Nadal najpopularniejsze są odzież, w tym dodatki i akcesoria z nią związane, ale także obuwie, kosmetyki / perfumy, książki, płyty, filmy, sprzęt RTV / AGD. Z racji na wprowadzone ograniczenia znacząco spadł odsetek osób kupujących bilety do kina / teatru. Dokładnie ¾ badanych w grupie kupujących, deklaruje robienie zakupów online na polskich stronach internetowych, zaś zakupy w serwisach zagranicznych robi prawie 3 na 10 internautów (32%), szczególnie w wieku 15-24 lata. Tym, co najczęściej zachęca badanych do e-commerce’u, jest całodobowa dostępność (element wskazany przez ponad 3/4 badanych). Kolejnymi często wymienianymi są: wygoda, rozumiana jako brak konieczności jechania do sklepu oraz jako nieograniczony czas na wybór poszukiwanego produktu. W kontekście ograniczeń związanych z pandemią, 62% badanych twierdzi, że do zakupów przez internet motywuje ich to, że są dostępne w czasie, gdy sklepy stacjonarne są zamknięte. Umocniła się tendencja, która widoczna była już we wcześniejszych falach badania– możemy przeczytać  w raporcie Gemius i Izby Gospodarki Elektronicznej 

 Jakie wiążą się z tym zagrożenia ?

W Polsce w ostatnim czasie bardzo popularne są oszustwa za pomocą fałszywych SMS-ów z ukrytym w linku wirusem. Celem fałszywych wiadomości jest zawirusowanie naszych urządzeń mobilnych, co w konsekwencji pozwoli oszustom wykraść nasze pieniądze. Po kliknięciu w zawartość SMSa  na telefon może zostać pobrana aplikacja mobilna, która w następnym kroku zainfekuje nasze urządzenie tzw. „bankowym trojanem”. Dzięki zainstalowaniu złośliwego oprogramowania cyberprzestępcy uzyskują dostęp do zawartości naszego telefonu. 

Zakupy w sklepach internetowych co do zasady są raczej bezpieczne. Jednak oszuści są tak kreatywni, że na każdym kroku starają się znaleźć sposób na to, by nawet od tych najbardziej czujnych wyłudzić pieniądze. W okresie przedświątecznym można zauważyć  trend polegający na przesyłaniu wiadomości informujących o zatrzymaniu przesyłki, zmianie adresu przesyłki lub nieudanej próbie jej dostarczenia. SMS-y najczęściej z numerów 724465412, 795471907 czy 604166386 to zwykłe próby oszustw. Cyberprzestępcy rozsyłają tego typu wiadomości masowo, licząc, że trafią na kogoś, kto akurat w tym czasie czeka na przesyłkę. Jak można się domyśleć, w „zakupowej grudniowej gorączce” na przesyłkę czeka prawie każdy.

Do wielu Polaków często trafiają także SMS-y zawierające „link do poczty głosowej”, między innymi z numerów +48605840111 oraz 48606256804. Celem takich działań oszustów jest nakłonienie odbiorcy do kliknięcia adresu w treści. Strona która pojawi się po kliknięciu w wysłany adres prowadzi do pobrania trojana bankowego FluBot. Jak podają specjaliści to nie jest nowe zagrożenie, ale kolejna fala fałszywych wiadomości to okazja do przypomnienia, by nie klikać machinalnie podejrzanych linków. FluBot rozpowszechniany jest najczęściej drogą SMS-ową.

Co istotne, w każdym z przypadków wiadomości rozsyłane przez cyberprzestępców nie brzmią dokładnie tak samo i nie są wysyłane tylko z jednego numeru.

Jak podaje portal Statista, według danych Juniper Research, straty w handlu elektronicznym spowodowane oszustwami związanymi z płatnościami online miały w 2021 roku osiągnąć kwotę 20 miliardów dolarów na całym świecie. To wzrost o ponad 14% w porównaniu do 17,5 miliarda dolarów odnotowanych w poprzednim roku.

Jak uchronić się przed cyberoszustwem?

Najważniejsze jest, aby zachować szczególną ostrożność, zwracać uwagę na co i w jaki link klikamy. Pośpiech nie jest tutaj dobrym doradcą. Ważne jest, aby weryfikować otrzymane za pomocą SMS-ów informacje. Jeśli zobaczymy na telefonie podejrzaną wiadomość, najlepiej od razu ją usunąć.

Jeśli przez nieuwagę kliknęliśmy link, nic jeszcze nie powinno się stać. Natomiast UWAGA! Nigdy nie instaluj na telefonie aplikacji znalezionej pod takim linkiem. Jeśli to zrobisz, powinieneś wyzerować telefon do ustawień fabrycznych (najlepiej skorzystać z usługi serwisu telefonów i zrobić to pod opieką fachowca), a także zmienić dane logowania nie tylko do bankowości internetowej, ale także do innych stron, np. do portali społecznościowych. Specjaliści uczulają, aby instalować aplikacje tylko z oficjalnych sklepów – Google Play i App Store.

Warto również pamiętać, że każdą próbę oszustwa w Internecie można zgłosić do zespołu zajmującego się cyberbezpieczeństwem w NASK– CERT POLSKA.

Również podejrzane SMS-y można łatwo przesłać do ekspertów zespołu na numer:+48 799-448-084, używając funkcji „Przekaż”

CERT Orange Polska po ostatnich atakach z oprogramowaniem FluBot, podało, że można trafić na linki prowadzące do szeregu domen, w linku można znaleźć listę domen do których prowadzą linki od cyberprzestępców. Niestety oszuści wciąż tworzą nowe fałszywe strony w nowych domenach, więc ostrożność trzeba zachować również wobec stron, które nie znajdują się na tej liście.

Im popularniejszy staje się handel w sieci, tym większą kreatywnością wykazują się oszuści i cyberprzestępcy. Sposoby ich działania są z czasem coraz bardziej wyrafinowane. W tym czasie kupujący powinien zachować czujność i rozwagę na każdym etapie robienia zakupów online, a nawet już po ich dokonaniu w czasie, gdy oczekujemy na przesyłkę.